Introductie Parallelle Sessies door Bram Ruiter

Wat ons kenmerkt als Overijsselse en Gelderse makers is onze zelfredzaamheid. We doen het zelf wel, joh. Komt goed. Dit statement is echter tweeledig, want hoewel we als makers gewend zijn om meerdere taken uit te voeren op de set, is dit ook een kenmerk onstaan uit noodzaak. Vaak zijn we niet zelfredzaam omdat we dat hebben gekozen. Of draaien we ambitieuze producties in 2 dagen omdat we dit nou eenmaal zo cool vinden. Nee, het is vaak de enige manier hoe wij films kunnen maken. En belangrijker nog: kunnen blijven maken. Tegelijkertijd mogen we ook trots zijn dat we zo zelfredzaam zijn. Dat we zonder al te veel resources prachtige dingen kunnen maken. Maar wat nou als je als all-round filmmaker toch weer bent verdronken in de hoeveelheid taken tijdens de filmproductie? Of dat je als one-man band jezelf weer lekker tegenkomt tijdens de post-productie?

Er is zoveel meer te doen dan regisseren en een camera vasthouden, maar als makers uit regio’s waar nog geen sterke filmische infrastructuur is gevestigd zijn we ons hier vaak niet van bewust. We doen het allemaal zelf wel. Of: ik heb nog wel een vriend die een microfoon kan vasthouden! Of: ja die ene is goed in regelen! Hoe moeilijk zou het zijn? Maar als dat zo makkelijk is, waarom zijn er dan professionele sound recorders en on-set mixers? Of line producers en first ADs?

Ander voorbeeld: wil je een professionele filmproductie starten met financiering van het filmfonds? Dan moet je waarschijnlijk naar de randstad voor een producent. Ze beginnen langzaam uit de Oost-Nederlandse grond te groeien, maar nog steeds niet in grote getallen. En nu ik toch bezig ben: waar zijn onze colour graders of VFX artiesten?

Specialisatie zorgt voor een bepaalde berusting op en rondom de filmset. Dat een professional zich ontfermt over een specifiek onderdeel van de productie, en dus ook de verantwoordelijkheid hierover draagt, geeft ruimte aan de anderen om te focussen op hun eigen taken en verantwoordelijkheden.

Nou is er dus altijd wel een mannetje te vinden voor een specifieke taak (en mannetje is hierbij een gender-loze term), de keuze in onze regio is helaas niet reuze. Hierdoor zijn we vaak op onszelf of onze niet-gespecialiseerde collega’s aangewezen. Of zijn we afhankelijk van krachten uit het westen van het land. Is dit een educatief gebrek?

Dat kan zijn. Allereerst weten veel studenten niet dat het worden van een production designer of line producer een realistische carrièrekeuze kan zijn. Of dat deze functies überhaupt bestaan. Iedereen in mijn jaar toen ik nog student was wilde regisseur worden, maar niet iedereen kan dat. Ze hebben andere kwaliteiten die ze niet kunnen benutten omdat ze niet weten hoe.

Laatst sprak ik met een oud-student die zich volledig heeft gestort op sound design. Hij baseert veel van zijn werk op field recordings die hij zelf opneemt. Toen ik hem vertelde dat ik eigenlijk weinig sound recorders kende was hij verbaasd. Hij had het nog nooit als serieuze richting overwogen, maar het klonk wel helemaal als zijn shit. Gaat het hier mis? Dat mensen het simpelweg niet weten? Of er niet aan denken, zelfs als ze er tegenaan schurken?

En op het moment dat zo iemand dat pad wel heeft gekozen, hoe houd je ze dan hier in het Oosten? Zijn er wel genoeg filmproducties om je huur mee te kunnen betalen? En mensen moeten je wel weten te vinden. Dit is zeker lastig in het zelfredzame land van onze regio, waar budgetten vaak niet toereikend zijn om alle benodigde taken onder te verdelen. Tegelijkertijd dragen te veel filmmakers dus te veel petten. We putten onszelf uit met al die petten op. Hier lijdt het eindresultaat onder en dit heeft een negatief effect op de continuïteit van onze gezamenlijke output. We maken minder, want elke bevalling wordt alsmaar zwaarder.

Niet elke productie gebaat bij uitgebreide specialisatie!

De alleskunner kan alles! Je hebt een idee, verzameld de benodigde acteurs en spullen om je heen en zorgt eigenhandig dat de productie in goede banen wordt geleid. Op deze manier heb ik veel films gemaakt! Vaak in mijn eentje achter de camera. Als ik met een crew werk zijn het er zo weinig mogelijk zonder dat ik bij iedereen een burn-out veroorzaak. Dat wil zeggen, niet alles vereist een ARRI Alexa, 3 volle lichtbussen en een 30-koppige crew. Niet alles hoeft te voldoen aan de Netflix-huisstijl. Kwaliteit komt in vele vormen en maten. De vraag is, hoe kunnen we onze zelfredzaamheid op een duurzame wijze omarmen? Juist door slim gebruik te maken van specialisaties! Ik zou zelf dolgraag willen samenwerken met een goeie location scout/manager, bijvoorbeeld.

Dit is mijn vraag aan jullie.

Hoe kunnen we jonge en startende makers wegwijs maken in het bouwen van een carrière als specialist? En hoe kunnen we van de filmset een oase van rust maken? Hoe kunnen we perspectief bieden aan specialisten? Dat het pad, breed of smal, dat zij willen bewandelen eentje is zonder beperkte houdbaarheidsdatum? We hebben immers niet alleen maar regisseurs of cameramensen nodig, maar om van het Overijsselse en Gelderse filmlandschap een compleet productie apparaat te kunnen maken moeten we ook nadenken over iedereen rondom een filmproductie.